Chuyển đến nội dung chính

Tìm hiểu thành ngữ CHÍ CÔNG VÔ TƯ 至公無私

Chỉ một ai đó hết lòng vì dân chúng, xã tắc, không vị kỷ vị tư. Câu thành ngữ ‘Chí công vô tư’ có lẽ xuất hiện sớm nhất trong cuốn “Quản Tử – hình thế giải”. Kể về một sự việc như sau:

Khi Tấn Bình Công lên ngôi vua, thấy huyện Nam Dương còn chưa có huyện lệnh, mới hỏi đại phu Kỳ Hoàng Dương:
– Theo ái khanh, ai mới có thể đảm nhiệm chức vụ này? Kỳ Hoàng Dương khảng khái đáp:
– Bẩm tấu hoàng thượng, người đó chỉ có thể là Giải Hồ. Vừa nghe Kỳ Hoàng Dương tiến cử Giải Hồ, Tấn Bình Công
ngạc nhiên hỏi lại:
– Giải Hồ chẳng phải có tư thù với ông ư? Làm sao ông lại tiến cử ông ta?
Kỳ Hoàng Dương đáp:
– Dạ bẩm, Hoàng thượng chỉ hỏi ai là người xứng đáng giữ chức huyện lệnh vùng Nam Dương, chứ có hỏi ai là người có tư thù với
hạ thần đâu.
Tấn Bình Công không biết nói sao, liền cử Giải Hồ đi nhậm chức.
Sau khi đến Nam Dương, Giải Hồ quả nhiên đã làm được rất nhiều việc tốt cho dân, khiến huyện Nam Dương mỗi ngày một trở nên phồn thịnh.
Lần sau, Tấn Bình Công lại yêu cầu Kỳ Hoàng Dương đề cử một viên Trung Quân Úy, là một chức vụ quan trọng trong quân đội.
Kỳ Hoàng Dương nghiêm trang đáp:
– Khởi bẩm Hoàng thượng, Kỳ Ngọ là người xứng đáng gánh vác trọng trách này.
Tấn bình Công vội hỏi lại:
– Kỳ Ngọ là con trai ông, ông tự đề cử con mình chẳng lẽ không sợ thiên hạ dị nghị hay sao?
– Kỳ Hoàng Dương lại đáp:
– Hoàng thượng chỉ yêu cầu hạ thần đề cử một viên Trung Quân Úy thôi, chứ có hỏi ai là con trai của hạ thần đâu.
Tấn Bình Công có phần hơi do dự, nhưng cũng chuẩn y cho Kỳ Ngọ nhậm chức Trung Quân Úy.
Quả thực sau đó Kỳ Ngọ cũng đã không phụ lòng mong mỏi của cha, làm việc rất xuất sắc, một lòng cúc cung tận tuỵ với triều đình.
***
Khi Khổng Tử nghe xong hai sự việc này liền khen rằng: ‘Tuyệt lắm, Kỳ Hoàng Dương đề cử nhân tài, đối ngoại thì không bài xích người có tư thù với mình, đối nội thì không nề hà người đó là con trai mình, việc làm này quả là: Chí công vô tư’.

Nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Tình nhân trong mắt hóa Tây Thi

Hán Việt:  Tình nhân nhãn lý xuất Tây Thi (情人眼里出西施 - cing4 jan4 ngaan5 leoi5 ceot1 sai1 si1) Dịch nghĩa : trong mắt kẻ si tình, người tình luôn đẹp nhất. Chú thích: Tây Thi (chữ Hán: 西施 - sai1 si1 ), còn gọi là Tây Tử (西子), là một đại mỹ nhân trứ danh thời kì Xuân Thu, đứng đầu trong Tứ đại mỹ nhân của lịch sử Trung Quốc. Tương truyền, Tây Thi có nhan sắc làm cá phải ngừng bơi mà lặn xuống đáy nước, gọi là Trầm ngư (沉魚).  

Thiên nhược hữu tình - Nếu trời xanh có tình

Tháng tám, năm Thanh Long nguyên niên đời Ngụy Minh Đế, vua hạ chiếu sai các quan trong cung dùng xe về phía tây, đem tượng tiên nhân cầm mâm vàng hứng sương của Hán Vũ Đế, về đặt trước cung điện, các cung quan làm gãy mâm, khi xe chuẩn bị kéo đi, tượng tiên nhân bỗng nhiên ngậm ngùi nhỏ lệ. Cháu trong hoàng tộc nhà Đường là Lý Trường Cát bèn làm bài thơ về pho tượng tiên nhân bằng đồng rời cung Hán. Hán Vũ Đế là vị vua hùng tài đại lược, có công trùng hưng Hán thất, đưa Trung Quốc đến buổi hoàng kim. Thuở sinh tiền, do ngạo khí kiêu hùng của bậc đế vương, muốn mình sánh ngang cùng trời đất nên Hán Vũ Đế cho dựng một tượng tiên nhân bằng đồng, hai tay bưng một mâm vàng hứng sương khuya từ mặt trăng rơi xuống để luyện thuốc trường sinh bất lão. Khi Vũ đế qua đời, người ta vẫn hằng đêm nghe tiếng ngựa hý ở nấm mộ của ông ở Mậu Lăng, sáng ra không còn dấu vết. Đến năm Thanh Long thứ nhất (233), Nguỵ Minh Đế Tào Toàn (người kế nghiệp Tào Phi) hạ chiếu cho người kéo tượng đồng...

Thiên kim nan mãi bất hồi đầu

Phiên âm: 千金难买一回头 Dịch nghĩa:  Ngàn vàng không mua được một lần quay đầu sám hối. Lời bình: "có nghĩa là thời khắc qua rồi không lấy lại được,do đó nên biết quý trọng những gì trước mắt, không chỉ những gì trước mắt mà còn những người trước mắt, nếu không khi mất đi có hối cũng muộn rồi.". Một chút lạc đề về phim TVB Mình biết câu này khi xem phim Phong thần bảng của TVB (Đát Kỷ - Trụ Vương). Đây là đoạn sơ lược về câu nói trong phim: Nước mắt của nam nhi chỉ rơi khi họ cảm thấy xứng đáng! Tình mẫu tử là thiêng liêng và vô cùng cao quý. Cho dù con có hư, có ngang bướng cứng đầu ra sao "lóc xương trả cha, lóc thịt trả mẹ" nhưng tình máu mủ ruột thịt làm sao mẹ có thể bỏ con được, mẹ vẫn sẽ dõi theo con, đùm bọc và che chở con. "千金难买一回头 - Thiên kim nan mãi nhất hồi đầu" đến giờ thì con đã hiểu được câu nói ấy mẹ à! Thiên kim nan mãi nhất hồi đầu có nghĩa là mình không chỉ để ý những gì trước mắt mà còn phải trân trọng những người trư...