Truyền thuyết 1
Tương truyền, vào thời xa xưa, trên trời xuất hiện mười ông mặt trời, cùng chiếu xuống mặt đất nóng đến bốc khói, biển hồ khô cạn, người dân gần như không thể sống nổi. Chuyện này đã làm kinh động đến một anh hùng tên là Hậu Nghệ. Anh đã trèo lên đỉnh núi Côn Lôn, dùng thần lực giương nỏ thần bắn rụng chín ông mặt trời. Hậu Nghệ đã lập nên thần công cái thế, nhận được sự tôn kính và yêu mến của mọi người, rất nhiều chí sĩ mộ danh đã tìm đến tầm sư học đạo, trong đó có Bồng Mông là một kẻ tâm thuật bất chính.
Không lâu sau, Hậu Nghệ lấy một người vợ xinh đẹp, tốt bụng, tên là Hằng Nga (Thường Nga). Ngoài dạy học săn bắn, cả ngày Hậu Nghệ luôn ở bên cạnh vợ, mọi người đều ngưỡng mộ đôi vợ chồng trai tài gái sắc này.
Một hôm, Hậu Nghệ đến núi Côn Lôn thăm bạn, trên đường tình cờ gặp được Vương mẫu nương nương đi ngang qua, bèn xin Vương mẫu thuốc trường sinh bất tử. Nghe nói, uống thuốc này vào, sẽ lập tức được bay lên trời thành tiên. Nhưng Hậu Nghệ không nỡ rời xa vợ hiền, đành tạm thời đưa thuốc bất tử cho Hằng Nga cất giữ. Hằng Nga cất thuốc vào hộp đựng gương lược của mình, không ngờ đã bị Bồng Mông nhìn thấy.
Ba ngày sau, Hậu Nghệ dẫn học trò ra ngoài săn bắn, Bồng Mông với tâm địa xấu xa đã giả vờ lâm bệnh, xin ở lại. Đợi Hậu Nghệ dẫn các học trò đi không lâu, Bồng Mông tay cầm bảo kiếm, đột nhập vào hậu viện, ép Hằng Nga phải đưa ra thuốc bất tử. Hằng Nga biết mình không phải là đối thủ của Bồng Mông, trong lúc nguy cấp đã vội vàng mở hộp gương lược, lấy thuốc bất tử ra và uống hết. Hằng Nga uống thuốc xong, thấy người bỗng nhẹ rời khỏi mặt đất, hướng về cửa sổ và bay lên trời. Nhưng do Hằng Nga còn nhớ chồng, nên chỉ bay đến mặt trăng là nơi gần với nhân gian nhất rồi trở thành tiên.
Tối hôm đó, khi Hậu Nghệ về đến nhà, các thị nữ vừa khóc vừa kể lại câu chuyện xảy ra lúc sáng. Hậu Nghệ vừa lo vừa giận, đã rút kiếm tìm giết nghịch đồ, nhưng Bồng Mông đã trốn đi từ lâu. Hậu Nghệ nổi giận nhưng chỉ biết vỗ ngực giậm chân kêu khóc.Trong lúc đau khổ, Hậu Nghệ đã ngửa cổ lên trời đêm gọi tên vợ hiền. Khi đó, anh kinh ngạc phát hiện ra, trăng hôm nay đặc biệt sáng ngời, mà còn có thêm một bóng người cử động trông giống Hằng Nga. Hậu Nghệ vội sai người đến hậu hoa viên nơi Hằng Nga yêu thích, lập bàn hương án, đặt lên đó những món ăn và trái cây mà bình thường Hằng Nga thích ăn nhất, để tế Hằng Nga nơi cung trăng đang nhớ đến mình.
Sau khi mọi người nghe tin Hằng Nga lên cung trăng thành tiên nữ, đều đã lần lượt bày hương án dưới ánh trăng, cầu xin Hằng Nga tốt bụng ban cho may mắn và bình an. Từ đó, phong tục “bái nguyệt” vào Tết Trung Thu được truyền đi trong dân gian.
Giải thích
Thường Nga 嫦娥 (soeng4 ngo4): tức Hằng Nga 姮娥 (hang4 ngo4), nhân vì tị huý tên của Hán Văn Đế là Lưu Hằng 刘恒 (lau4 hang4) nên đổi “hằng” ra “thường”.
后羿 (hau6 ngai6): Hậu Nghệ
逢蒙 (fung4mung4): Bồng Mông
Truyền thuyết thứ 2
Theo truyền thuyết Trung Quốc, Hậu Nghệ có vợ là Hằng Nga. Hai vợ chồng là những vị thần bất tử sống trên thượng giới.
Một hôm, mười người con trai của Ngọc Hoàng biến thành mười mặt trời, làm cho mặt đất trở nên nóng bỏng và khô cằn. Ngọc Hoàng ra lệnh cho các con mình ngừng phá hủy mặt đất không được bèn triệu Hậu Nghệ đến cứu giúp. Hậu Nghệ, bằng tài bắn cung của mình, đã bắn hạ chín mặt trời, chỉ để lại một người con trai của Ngọc Hoàng làm mặt trời. Ngọc Hoàng thấy chín con trai của ông đã chết bèn trừng phạt Hậu Nghệ bằng cách đày Hậu Nghệ và Hằng Nga xuống hạ giới để sống cuộc sống của con người.
Thấy Hằng Nga rất đau khổ vì bị mất khả năng bất tử, Hậu Nghệ quyết định lên đường đi tìm thuốc trường sinh trong một cuộc hành trình dài và đầy gian khổ, nguy hiểm để hai người có thể trở lại cuộc sống bất tử. Hậu Nghệ đã gặp được Tây Vương Mẫu. Tây Vương Mẫu đồng ý cho Hậu Nghệ một viên thuốc, nhưng dặn rằng mỗi người chỉ cần nửa viên để trở thành bất tử.
Hậu Nghệ mang viên thuốc về nhà và cất nó trong một cái hộp. Hậu Nghệ dặn Hằng Nga không được mở chiếc hộp. Khi ông đi vắng, Hằng Nga tò mò mở chiếc hộp và nhìn thấy viên thuốc ngay khi Hậu Nghệ quay lại nhà. Sợ Hậu Nghệ nhìn thấy, vô tình Hằng Nga đã nuốt chửng viên thuốc. Ngay lập tức Hằng Nga bay lên trời do thuốc quá mạnh. Mặc dù Hậu Nghệ muốn bắn Hằng Nga để tránh không cho nàng bị lơ lửng trên bầu trời, nhưng không thể nhằm mũi tên vào nàng. Hằng Nga cứ bay lên mãi cho đến khi đến Mặt Trăng.
Đó gọi là Hằng Nga bôn nguyệt (嫦娥奔月), là một trong những truyền thuyết nổi tiếng nhất trong dân gian Trung Hoa.
Giải thích
嫦娥奔月(soeng4 ngo4 ban1 jyut6): Thường Nga bôn nguyệt
Truyền thuyết 3
Tương truyền thời viễn cổ, một năm nọ trên trời xuất hiện 10 mặt trời, 10 mặt trời này đều là con của Thiên đế, chúng rất thích vui đùa trên không trung, nướng mặt đất bốc khói, biển khô cạn, bách tính không có cách nào để sinh sống. Sự kiện đó làm Thiên đế kinh động, Thiên đế sai anh hùng Hậu Nghệ 后羿 doạ 10 đứa con để chúng sợ, nhân tiện tiêu diệt loài cầm thú hoành hành.
Hậu Nghệ dẫn người vợ xinh đẹp là Thường Nga 嫦娥 (1) xuống hạ giới, nhìn thấy cả ngàn dặm khô cháy, khắp nơi trên mặt đất đầy xương khô, nghe được những lời nguyền rủa của bách tính đối với mặt trời. Hậu Nghệ tức giận lắp tên giương cung muốn bắn, nhưng 10 mặt trời không sợ vẫn thản nhiên vui đùa. Hậu Nghệ lửa giận bốc cao ba ngàn trượng, vận thần lực, kéo căng thần cung, dùng tài nghệ bình sinh của mình bắn liền mấy phát, rụng 9 mặt trời.
Hậu Nghệ lập được công lớn được bách tính tôn kính và yêu mến, nhưng giết con của Thiên đế, Thiên đế trách tội Hậu Nghệ, đày Hậu Nghệ và Thường Nga xuống hạ giới làm người. Nhiều người mộ danh đến xin học bắn cung. Có một tên gian trá điêu toa, tâm thuật bất chính tên là Bàng Mông 逢蒙 cũng trà trộn vào.
Hậu Nghệ cảm thấy có lỗi với Thường Nga, trừ lúc truyền nghề săn bắn ra, còn lại suốt ngày bên vợ. Hậu Nghệ nói rằng:
Trên trời đẳng cấp nghiêm nhặt, chốn nhân gian lại tự tại tiêu dao. Chỉ có điều con người cuối cùng rồi sẽ chết, nếu muốn trường sinh tất phải vượt qua biển lớn núi cao, leo lên đỉnh Côn Luân 昆仑 đi đến chỗ Tây Vương Mẫu cầu linh dược bất tử.
Hậu Nghệ dựa vào thần công cái thế, ý chí hơn người, vượt qua núi cao biển lớn, leo lên đến đỉnh Côn Luân. Tây Vương Mẫu khâm phục hành vi của Hậu Nghệ, đồng tình với cảnh ngộ của Hậu Nghệ. Nhưng tiên dược chỉ còn lại 1 viên, Tây Vương Mẫu nói rằng:
Thuốc bất tử dùng quả bất tử của cây “bất tử số” 不死数 luyện thành. Bất tử số 3000 năm ra hoa một lần, 3000 năm kết quả một lần, luyện thành thuốc cũng cần 3000 năm. Hiện chỉ còn 1 viên, hai người chia ra uống đều có thể trường sinh bất lão, nếu 1 người uống thì thành tiên bay lên trời.
Hậu Nghệ quay về bàn với vợ là Thường Nga chọn một ngày tốt cùng nhau uống, tạm thời giao viên thuốc cho Thường Nga cất giữ. Thường Nga bỏ viên thuốc vào hộp bách bảo để trên bàn trang điểm, không ngờ Bồng Mông nhìn thấy được.
Khi Hậu Nghệ dẫn đám học trò ra ngoài săn bắn, Bồng Mông quỷ quyệt giả vờ đau bệnh ở lại. Đợi Hậu Nghệ đi chẳng bao lâu, Bồng Mông tay cầm gươm xông vào trong nhà, ép Thường Nga giao thuốc bất tử. Thường Nga biết mình không phải là đối thủ của Bồng Mông, trong lúc nguy cấp, Thường Nga xoay người mở hộp lấy viên thuốc nuốt vào bụng.
Thường Nga nuốt viên thuốc, thân thể ngay lập tức nhẹ nhàng rời khỏi mặt đất, bay qua cửa sổ, hướng thẳng lên trời. Do bởi nhớ chồng, nên Thường Nga bay đến cung trăng gần nhân gian nhất thành tiên.
Chiều tối, Hậu Nghệ quay về, bọn thị nữ khóc lóc kể hết sự tình phát sinh lúc ban ngày. Hậu Nghệ vừa kinh ngạc vừa tức giận, rút gươm đi giết tên ác đồ, nhưng Bồng Mông đào tẩu từ sớm, Hậu Nghệ giận đến mức đấm ngực giậm chân thét lớn. Hậu Nghệ đau đớn tuyệt vọng ngước nhìn lên bầu trời đêm gọi tên người vợ yêu dấu. Lúc bấy giờ Hậu Nghệ phát hiện một việc lạ kì, trăng đêm đó vô cùng trong sáng, lại còn có bóng người lay động rất giống Thường Nga.
Hậu Nghệ vội sai người đến hoa viên mà Thường Nga yêu thích, bày hương án, đặt lên án quả tươi cùng bánh mứt mà bình thường Thường Nga rất thích ăn để tế Thường Nga đang trên cung trăng quyến luyến mình.
Bách tính sau khi biết được chuyện Thường Nga thành tiên bay lên cung trăng cũng tấp nập bày hương án dưới trăng, hướng đến Thường Nga lương thiện cầu xin bình an cát tường.
Từ đó, phong tục Trung Thu bái nguyệt lan truyền trong dân gian.
Tản mạn
Mình đang tìm hiểu về truyền thuyết Ngọc Hoàng. Hiện có 2 truyền thuyết, thời kỳ đầu, Ngọc Hoàng có 10 con trai và 12 con gái, nhưng sau này truyền thuyết được cải biên và Ngọc Hoàng chỉ có 7 người con gái. Sau này sẽ làm rõ chuyện này.
Nhận xét
Đăng nhận xét