Trung Quán Luận

Phật giáo Đại thừa, với tinh thần rộng mở và bao dung, đã phát triển một hệ thống triết học vô cùng phong phú và sâu sắc, thu hút hàng triệu người trên thế giới. Trong kho tàng tri thức ấy, Trung Quán Luận (Mūlamadhyamakakārikā) của Bồ Tát Long Thọ (Nāgārjuna) được xem là một tác phẩm kinh điển, đặt nền móng cho trường phái Trung Quán tông và có ảnh hưởng to lớn đến sự phát triển của Phật giáo cho đến ngày nay.

Trung Quán Luận (Mūlamadhyamakakārikā) là một tác phẩm quan trọng bậc nhất của Bồ Tát Long Thọ (Nāgārjuna), một vị luận sư Phật giáo người Ấn Độ sống vào khoảng thế kỷ thứ 2 sau Công Nguyên.

Nội dung chính

Trung Quán Luận gồm 27 chương, trình bày triết lý "Trung đạo" của Phật giáo Đại thừa, tập trung vào khái niệm "Tánh Không" (Śūnyatā). Tác phẩm tập trung vào việc bác bỏ các quan điểm cực đoan về sự tồn tại, khẳng định rằng mọi sự vật, hiện tượng đều không có tự ngã, không có bản chất cố định, bất biến, mà đều do duyên sinh, đều trống rỗng.

Theo nhận định của T.R. Murti, “Trung Quán luận (Màdhyamika) là một luận giải cách tân của Phật giáo. Nó đào sâu vào Phật giáo bằng cách phân tích trọn vẹn những vấn đề tinh tế trong giáo nghĩa. Đó là một sự cố gắng bền bỉ để tổng hợp các kinh luận Phật giáo thông qua cái nhìn của hai chân lý: “Chân đế và tục đế ”.
Chúng ta biết rằng, Trung Quán luận là một trong ba bộ luận nổi tiếng của Long Thọ. Song, về vai trò lịch sử, nó có một tầm vóc vô cùng vĩ đại trong tiến trình phát triển lịch sử tư tưởng của đạo Phật, nhất là trong bối cảnh phức tạp của các hệ tư tưởng tại Ấn độ thời bấy giờ. Do đó, Trung Quán luận rất được quan tâm bởi các học giả Đông - Tây. Và theo đánh giá của P.T. Raju, trong “Idealistic thought of India” thì tác giả của tác phẩm này là “một nhà biện chứng độc nhất vô nhị trên thế giới”.

Ghi chú

Bồ Tát Long Thọ được coi là người sáng lập trường phái Trung Quán tông (Madhyamaka), một trong hai trường phái chính của Phật giáo Đại thừa (trường phái còn lại là Du Già tông, hay Duy Thức tông).

Đại Thừa Khởi Tín Luận và Trung Quán Luận đều là những tác phẩm quan trọng của Phật giáo Đại thừa, nhưng chúng có những điểm nhấn khác nhau. Đại Thừa Khởi Tín Luận tập trung vào việc khơi dậy niềm tin (tín) vào Phật giáo Đại thừa, trong khi Trung Quán Luận đi sâu vào phân tích triết học về "Tánh Không".